Filmy wojsko, film czarno-biały, młodzieniec

Przypadkowe spotkanie kolegów z dawnych lat, Janka (Zbigniew Cybulski) i Leona (Zdzisław Maklakiewicz), w szczecińskim porcie staje się punktem wyjścia dla szeregu barwnych historii. Opowieści młodego marynarza Janka są odpowiedzią na przechwałki Leona, chełpiącego się swoim udanym życiem zawodowym i rodzinnym. W relacji Janka życie na morzu to niekończące się pasmo ekscytujących przygód (np. dramatyczny romans z tajemniczą baronową, potyczka z bandą narkotykowych handlarzy czy ryzykowna pomoc w ucieczce z haremu, jakiej Janek udzielił pięknej Polce).

Grzegorz Warecki i Jerzy Kardas odbywają służbę wojskową w tej samej elitarnej jednostce „Czerwone berety”. Kiedy Grzegorz wraca do jednostki, powoduje po pijanemu wypadek i ucieka z miejsca zdarzenia. Jerzy zaczyna go szantażować. Niebawem Grzegorz dowiaduje się, że kolega z jednostki jest wychowankiem domu poprawczego. Czy w sytuacji zagrożenia życia jednego z nich, podczas trudnych ćwiczeń spadochronowych, osobiste animozje wezmą górę?

Akcja filmu toczy się w 1944 roku, w okolicach Lublina. W odradzającej się Armii Wojska Polskiego, znaleźli się porucznik Kolski (Marek Perepeczko) i partyzant-akowiec podporucznik Olewicz (Daniel Olbrychski). W nowym wojsku służą żołnierze popierający nowe władze i tacy, którzy mają poważne wątpliwości… Ze w względu na sytuację polityczną byli akowcy wolą nie ujawniać swojej przeszłości, atmosferę niepewności pogłębiają coraz częstsze aresztowania i oskarżenia żołnierzy Armii Krajowej. Na polu bitwy jednak, walczą ramię w ramię…

Debiut fabularny Jerzego Skolimowskiego, a zarazem pierwsza część dyptyku o losach Andrzeja Leszczyca – młodego, wrażliwego człowieka, zagubionego we współczesnym świecie, rozpaczliwie szukającego wyjścia z beznadziejnej i bezcelowej codzienności. Film rozpoczyna się w momencie, gdy Andrzej budzi się wczesnym rankiem, zostawia śpiącą dziewczynę i stawia się przed komisją poborową. Ku zdumieniu jej członków domaga się niezwłocznego powołania do służby zasadniczej, ponieważ doszedł do wniosku, że jedynie wojsko nauczy go, co naprawdę znaczy dorosłe życie.

Akcja filmu rozpoczyna się latem 1798 roku, w chwili, gdy podróżujący po Włoszech książę Gintułt spotyka obdartych polskich żołnierzy, śpiewających „Mazurek Dąbrowskiego”. Niebawem arystokrata wraca do ojczyzny. Los styka go tu z młodym szlachcicem, Rafałem Olbromskim, który zostaje jego sekretarzem i towarzyszy mu w podróżach.